Phương pháp hiểu tên những hợp hóa học hữu cơ: thương hiệu thường, tên vắt thế, tên hệ thống theo danh pháp IUPAC
Phương pháp đọc tên các hợp chất hữu cơ: tên thường, tên chũm thế, tên khối hệ thống theo danh pháp IUPAC
DANH PHÁP HỢP CHẤT HỮU CƠ
Danh pháp hợp hóa học hữu cơ 1. Tên thông thường: thường đặt theo bắt đầu tìm ra chúng thỉnh thoảng có phần đuôi để chỉ rõ hợp chất một số loại nào. 2.Bạn đang xem: Tên gốc ankyl
Tên khối hệ thống theo danh pháp IUPAC: a. Tên nơi bắt đầu – chức: gồm Tên phần gốc_Tên phần định chức. VD: C2H5 – Cl: Etyl clorua; C2H5 – O – CH3: Etyl metyl ete Iso với neo viết liền, sec- với tert- tất cả dấu gạch men nối “-” b. Tên cố gắng thế: Tên sửa chữa thay thế được viết liền, ko viết biện pháp như tên cội chức, phân làm cha phần như sau: tên phần vắt (có thể không có) + tên mạch cacbon chính+(bắt buộc phải có) + thương hiệu phần định chức (bắt đề nghị có)
VD: H3C – CH3: et+an (etan); C2H5 – Cl: clo+et+an (cloetan);
CH3 – CH=CH – CH3: but-2-en; CH3 – CH(OH) – CH = CH2: but-3-en-2-ol
Chú ý: Thứ từ bỏ ưu tiên vào mạch như sau:
-COOH>-CHO>-OH>-NH2>-C=C>-C≡CH>nhóm thếVD: OHC-CHO: etanđial; HC≡C-CH2-CH2-C(CH=CH2)=CH-CHO: 3-vinylhept-2-en-6-inal OHC-C≡C-CH2-CH2-C(CH=CH2)=CH-CHO: 3-vinyloct-2-en-6-inđial
tên số đếm và tên mạch cacbon chính:
SỐ ĐẾM | MẠCH CACBON CHÍNH | |
1 | Mono | Met |
2 | Đi | Et |
3 | Tri | Prop |
4 | Tetra | But |
5 | Penta | Pent |
6 | Hexa | Hex |
7 | Hepta | Hept |
8 | Octa | Oct |
9 | Nona | Non |
10 | Đeca | Đec |
Cách nhớ: Mẹ Em cần Bón Phân chất hóa học Ở kế bên Đồng bản thân Em đề nghị Bao Phen Hồi hộp Ôi tín đồ Đẹp
Tên một số trong những gốc (nhóm) hiđrocacbon hay gặpGốc (nhóm) no ankyl: (từ ankan bớt đi 1H ta được nhóm ankyl)CH3-: metyl; CH3-CH2-: etyl; CH3-CH2-CH2-: propyl; CH3-CH(CH3)-: isopropyl; CH3
butyl; CH3-CH(CH3)-CH2-: isobutyl; CH3-CH2-CH(CH3)-: sec-butyl (CH3)3C-: tert-butyl; CH3-CH(CH3)-CH2-CH2-: isoamyl
Gốc (nhóm) không no: CH2=CH-: vinyl; CH2=CH-CH2-: anlylGốc (nhóm) thơm: C6H5-: phenyl; C6H5-CH2-: benzylGốc (nhóm) anđehit-xeton: -CHO: fomyl; -CH2-CHO: fomyl metyl; CH3-CO-: axetyl; C6H5CO-: benzoylDanh pháp những loại hợp hóa học hữu cơANKAN: CnH2n+2Ankan không phân nhánh
ANKAN: CnH2n+2 | GỐC ANKYL: -CnH2n+1 | ||
Công thức | Tên (Theo IUPAC) | Công thức | Tên |
CH4 | Metan | CH3- | Metyl |
CH3CH3 | Etan | CH3CH2- | Etyl |
CH3CH2CH3 | Propan | CH3CH2CH2- | Propyl |
CH3 | Butan | CH3 | Butyl |
CH3 | Pentan | CH3 | Pentyl |
CH3 | Hexan | CH3 | Hexyl |
CH3 | Heptan | CH3 | Heptyl |
CH3 | Octan | CH3 | Octyl |
CH3 | Nonan | CH3 | Nonyl |
CH3 | Đecan | CH3 | Đecyl |
Chọn mạch chính:
Mạch (a): 5C, 2 nhánh } Đúng Mạch (b): 5C, 1 nhánh } không đúng Đánh số mạch chính:
Số 1 từ đầu bên nên vì đầu yêu cầu phân nhánh sớm rộng đầu trái
Gọi thương hiệu nhánh theo vần vần âm (VD nhánh Etyl trước nhánh Metyl) kế tiếp đến tên mạch C chủ yếu rồi đến đuôi an.
2. XICLOANKAN: CnH2n (n>=3)Tên monoxicloankan: Số chỉ địa điểm nhánh-tên nhánh+xiclo+Tên mạch chính+an
Mạch đó là mạch vòng. Đánh số làm thế nào để cho tổng các số chỉ vị trí những mạch nhánh là nhỏ dại nhất.
a, thương hiệu của anken đơn giản dễ dàng lấy từ tên của ankan tương ứng nhưng đổi đuôi an thành đuôi ilen.
CH2=CH2: etilen; CH2=CH-CH3: propilen; CH2=CH-CH2-CH3: α-butilen;
CH3-CH=CH-CH3: β-butilen; CH2=C(CH3)-CH3: isobutilen
b, Tên thế thế: Số chỉ vị trí-Tên nhánh+Tên mạch chính-số chỉ địa điểm nối đôi-en
Mạch chính là mạch chứa links đôi, nhiều năm nhất và có rất nhiều nhánh nhất.Đánh số C mạch chính bắt đầu từ phía gần links đôi hơn.Số chỉ vị trí liên kết đôi ghi ngay lập tức trước đuôi en (khi mạch bao gồm chỉ có 2 hoặc 3 nguyên tử C thì không đề xuất ghi)
CH2=CHCH2CH2CH3: pent-1-en; CH3CH=CHCH2CH3: pent-2-en;
CH2=C(CH3)-CH2CH3: 2-metylbut-1-en; CH3C(CH3)=CHCH3: 2-metylbut-2-en
Đồng phân hình học:abC=Cde để sở hữu đp hình học thì phải có a≠b cùng d≠e trả sử a>b, e>d
Dựa vào số hiệu nguyên tử của nguyên tử LK trực tiếp với >C=C
≡C (6x3=18)
- C≡CH(6x3=18)
1LK C=C gồm 2 đp hình học
n LK C=C tất cả 2n đp hình học
Nếu ae cùng phía =>đp cis-; ae không giống phía=>đp trans- (cis-thuyền trans-ghế)
VD: Ruồi chiếc phát biểu đạt gọi con ruồi đực bằng cách tiết ra một hợp hóa học không no mang tên cis-tricos-9-en (C23H46)
Dạng thuyền Dạng ghế
Ít bền hơn Bền hơn
Nhiệt độ sôi cao hơn Nhiệt độ sôi thấp hơn
Nhiệt độ nóng chảy rẻ hơn ánh sáng nóng tung cao hơn
ANKAĐIEN: CnH2n-2 (n>=3)Vị trí nhánh-Tên nhánh+Tên mạch bao gồm (thêm “a”)-số chỉ vị trí hai nối đôi-đien
-Mạch đó là mạch cất 2 links đôi, nhiều năm nhất, có khá nhiều nhánh nhất.
Đánh số C mạch chính bắt đầu từ phía gần liên kết đôi hơn.VD: CH2=C=CH2: propađien (anlen); CH2=CH-CH=CH2: buta-1,3-đien (butađien);
CH2-C(CH3)=CH=CH2: 2-metylbuta-1,3-đien (isopren); CH2=CH-CH2-CH=CH2: penta-1,4-đien
ANKIN: CnH2n-2 (n>=2)Tên thông thường: CH≡CH: axetilen; R-C≡C-R’: thương hiệu R, R’+axetilen (viết liền)VD: CH3-C≡C-C2H5: etylmetylaxetilen; CH≡C-CH=CH2: vinylaxetilen
Theo IUPAC: Quy tắc hotline tên ankin tựa như như hotline tên anken, nhưng sử dụng đuôi in để chỉ link ba. VD: CH≡CH: etin; CH≡C-CH3: propin; CH≡C-CH2CH3: but-1-in; CH3C≡CCH3: but-2-inHIĐROCACBON THƠM:Tên rứa thế: buộc phải chỉ rõ vị trí các nguyên tử C của vòng bằng các chữ số hoặc những chữ mẫu o, m, p.Tên thông thường: số đông hợp hóa học thơm, một trong những lớn không mang tên không theo hệ thống danh pháp mà thường được sử dụng tên thông thường.
C6H5-CH=CH2: stiren (vinylbenzen, phenyletilen)
Tên thông thường: VD: CHCl3: clorofom; CHBr3: bromofom; CHI3: iođofomTên gốc-chức: Tên gốc hiđrocacbon_halogenua (viết cách)
VD: CH2Cl2: metilen clorua; CH2=CH-F: vinyl florua; C6H5-CH2-Br: benzyl bromua
Tên núm thế: Coi các nguyên tử halogen là phần đông nhóm gắng đính vào mạch chính:Vị trí halogen-Tên halogen+Tên hiđrocacbon tương ứng.VD: FCH2CH2CH2CH3: 1-flobutan; CH3CHFCH2CH3: 2-flobutan; FCH2CH(CH3)CH3: 1-flo-2-metylpropan; (CH3)3CF: 2-flo-2-metylpropan
8. ANCOL:Tên thường thì (tên gốc-chức): Ancol_Tên gốc hiđrocacbon+icVD: CH3OH: ancol metylic; (CH3)2CHOH: ancol isopropylic;
CH2=CHCH2OH: ancol anlylic; C6H5CH2OH: ancol benzylic
Tên cầm cố thế: tên hiđrocacbon tương ứng theo mạch chính-số chỉ vị trí-olMạch chính được điều khoản là mạch cacbon dài nhất bao gồm chứa team –OH. Số chỉ địa chỉ được bước đầu từ phía gần đội –OH hơn.
CH3CH2CH2CH2OH: butan-1-ol; CH3CH2CH(OH)CH3: butan-2-ol;
(CH3)3C-OH: 2-metylpropan-2-ol (ancol tert-butylic); (CH3)2CCH2CH2OH: 3-metylbutan-1-ol (ancol isoamylic) HO-CH2-CH2-OH: etan-1,2-điol (etylen glycol)
HO-CH2-CH(OH)-CH2-OH: propan-1,2,3-triol (glixerol)
(CH3)2C=CHCH2CH2CH(CH3)CH2CH2OH: 3,7-đimetyloct-6-en-1-ol (xitronelol trong tinh dầu sả)
9. PHENOL:Phenol là nhiều loại hợp hóa học mà phân tử bao gồm chứa đội hiđroxyl (-OH) liên kết trực tiếp với vòng benzen
ANĐEHIT – XETON:
*Anđehit: Theo IUPAC, tên thế thế: Tên của hiđrocacbon khớp ứng (tính cả C của –CHO)+al
Mạch chủ yếu chứa đội –CH=O (nhóm cacbanđehit), đánh số từ đội đó.
Một số anđehit đơn giản hay được gọi theo tên thông thường (xuất phạt từ tên thông thường của axit) cách 1: Anđehit_Tên axit tương ứng (bỏ axit)
Cách 2: tên axit tương xứng (bỏ axit, bỏ đuôi “ic” hoặc “oic”)+anđehit
Anđehit | Tên rứa thế | Tên thông thường |
HCH=O | Metanal | Fomanđehit (anđehit fomic) |
CH3CH=O | Etanal | Axetanđehit (anđehit axetic) |
CH3CH2CH=O | Propanal | Propionanđehit (anđehit propionic) |
(CH3)2CHCH2CH=O | 3-metylbutanal | Isovaleranđehit (anđehit isovaleric) |
CH3CH=CHCH=O | But-2-en-1-al | Crotonanđehit (anđehit crotonic) |
C6H5CHO: benzanđehit; para-C6H4(CHO)2: benzene-1,3-đicacbanđehit
*Xeton: Tên cầm cố thế:
Tên của mạch hiđrocacbon khớp ứng (tính cả C của -CO-)-vị trí team >C=O-onMạch thiết yếu chứa đội >C=O (nhóm cacbonyl), viết số 1 từ đầu gần team đó.
Tên gốc-chức của xeton bao gồm tên nơi bắt đầu R, R’ thêm với nhóm >C=O cùng từ xeton (R-CO-R’) VD: CH3-CO-CH3: propan-2-on (đimetylxeton, axeton);
CH3-CO-C2H5: butan-2-on (etyl metyl xeton); CH3-CO-CH=CH2: but-3-en-2-on (metyl vinyl xeton) CH3-CO-C6H5: axetophenon
AXITCACBOXYLIC:Theo IUPAC: Tên của axit cacboxylic mạch hở chứa không thật 2 team cacboxyl (-COOH) được cấu trúc bằng cách: Axit_Tên của hiđrocacbon tương ứng+oic
Mạch chính ban đầu từ nguyên tử C của group –COOH.
Xem thêm: Phong Cảnh Quê Hương Em - Quê Hương Em Đơn Giản Vẽ Tranh Phong Cảnh
Công thức | Tên thông thường | Tên cầm cố thế | Axit cất vòng benzene thường gặp |
H-COOH | Axit fomic | Axit metanoic | C6H5-COOH: axit benzoic |
CH3-COOH | Axit axetic | Axit etanoic | Ortho-C6H4(COOH)2: Axit phtalic |
CH3CH2-COOH | Axit propionic | Axit propanonic | |
(CH3)2CH-COOH | Axit isobutyric | Axit 2-metylpropanoic | Meta-C6H4(COOH)2: Axit isophtalic |
CH3- | Axit valeric | Axit pentanoic | |
CH2=CH-COOH | Axit acrylic | Axit propenoic | Para-C6H4(COOH)2: Axit terephtalic |
CH2=C(CH3)-COOH | Axit metacrylic | Axit 2-metylpropenoic | |
HOOC-COOH | Axit oxalic | Axit etanđioic | Ortho-C6H4(OH)(COOH) Axit salixilic |
C6H5-COOH | Axit benzoic | Axit benzoic |
Tên thông thường một vài axit đa chức, axit béo
HOOC-CH2-COOH | Axit malonic | C15H31COOH: CH3 | Axit panmitic |
HOOC- | Axit sucxinic | C17H35COOH: CH3 | Axit steric |
HOOC- | Axit glutaric | C17H33COOH: có 1 LK song ở C9,10 (∆9): axit oleic kí hiệu là C18∆9 C17H31COOH: có 2 LK đôi ở C9,10 và C12,13: axit linoleic kí hiệu là C18∆9,12 C17H29COOH: gồm 3 LK đôi ở C9,10; C12,13 với C15,16: axit linolenic kí hiệu là C18∆9,12,15 | |
HOOC- | Axit ađipic |
ESTE
Tên este gồm: Tên cội hiđrocacbon R’_Tên anion nơi bắt đầu axit (đuôi “at”) (RCOOR’) HCOO-C2H5: etyl fomat; CH3COO-CH=CH2: vinyl axetat; C6H5COO-CH3: metyl benzoat; CH3COO-CH2-C6H5: benzyl axetat HCOOCH2CH2CH2CH3: butyl fomat HCOOCH2CH(CH3)2: isobutyl fomat HCOOCH(CH3)CH2CH3: sec-butyl fomat HCOOC(CH3)3: tert-butyl fomat CH3COOCH2CH2CH3: propyl axetat CH3COOCH(CH3)2: isopropyl axetat CH3CH2COOC2H5: etyl propionat CH3CH2CH2COOCH3: metyl butyrat (CH3)2CHCOOCH3: metyl isobutyrat
ETE:a) thương hiệu gốc-chức: Tên gốc R, R’_ete. VD: CH3-O-CH3: đimetyl ete; CH3-O-C2H5: etyl metyl ete
AMIN:
Hợp chất | Tên gốc-chức (viết liền) Tên gốc hiđrocacbon+amin | Tên cầm thế Tên HC-VTNC-amin |
CH3NH2 | Metylamin | Metanamin |
C2H5NH2 | Etylamin | Etanamin |
CH3CH2CH2NH2 | Propylamin | Propan-1-amin |
CH3CH(CH3)NH2 | Isopropylamin | Propan-2-amin |
H2N | Hexametylenđiamin | Hexan-1,6-điamin |
(CH3)2CHNH2 | Phenylamin | Benzenamin |
C6H5NH2 (Anilin) | Metylphenylamin | N-Metylbenzenamin |
C2H5NHCH3 | Etylmetylamin | N-Metyletan-1-amin |
Công thức | Tên gắng thế | Tên cung cấp hệ thống | Tên thường | Kí hiệu |
H2N-CH2-COOH (PTK:75) | Axit aminoetanoic | Axit aminoaxetic | Glyxin | Gly-G |
CH3-CH(NH2)-COOH (89) | Axit 2-aminopropanoic | Axit α-aminopropionic | Alanin | Ala-A |
CH3-CH(CH3)- CH(NH2)-COOH (117) | Axit 2-amino-3- metylbutanoic | Axit α-aminoisovaleric | Valin | Val-V |
HOOC- | Axit 2-aminopentan-1,5- đioic | Axit α-aminoglutaric | Axit glutami c | Glu-E |
H2N- COOH (146) | Axit 2,6-điaminohexanoic | Axit α,ε-điaminocaproic | Lysin | Lys-K |
Para-HO-C6H4-CH2- CH(NH2)-COOH (181) | Axit 2-amino-3(4- hiđroxiphenyl)propanoic | Axit α-amino-β-(p- hiđroxiphenyl)propionic | Tyroxin | Tyr-Y |
H2N- H2N- |
Một số α-axit amin khác:
(CH3)2CHCH2CH(NH2)COOH: Axit α-aminoisocaproic (Leucin kí hiệu Leu-L) CH3CH2CH(CH3)CH(NH2)COOH: Axit α-amino-β-metylvaleric (Isoleucin kí hiệu Ile-I) HOCH2CH(NH2)COOH: Axit α-amino-β-hiđroxipropionic (Serin kí hiệu Ser-S) CH3CH(OH)CH(NH2)COOH: Axit α-amino-β-hiđroxibutyric (Threonin kí hiệu Thr-T) HS-CH2CH(NH2)COOH: Axit α-amino-β-mecaptopropionic (Cystein kí hiệu Cys-C)
CH3-S-
Glucozơ: C6H12O6: CH2OH-
Fructozơ: C6H12O6: CH2OH-
Saccarozơ: C12H22O11 (1 nơi bắt đầu α-glucozơ LK với cùng 1 gốc β-fructozơ)
Mantozơ: C12H22O11 (2 nơi bắt đầu α-glucozơ LK cùng với nhau)
Xenlulozơ: (C6H10O5)n xuất xắc
Tinh bột: (C6H10O5)n do các gốc α-glucozơ LK cùng với nhau.
16. POLIMEGhép tự poli trước thương hiệu monome. VD: (CH2-CH2)n polietilen-Nếu thương hiệu monome bao gồm 2 từ trở lên hoặc trường đoản cú 2 monome tạo cho polime thì tên monome phải đặt ở vào ngoặc đơn. VD: poli(vinyl clorua), poli(ure-fomanđehit)
-Một số polime có tên riêng (tên thông thường). VD:
Teflon: (CF2-CF2)n; nilon-6: (NH-
-Một số phản ứng pha trộn polime:
nội dung bài viết gợi ý:
1. Đề thi chất hóa học về Amoni tuyệt và khó khăn 2. Cacbohidrat 3. CHUYÊN ĐỀ LÝ THUYẾT VÀ BÀI TẬP ĐIỂN HÌNH VỀ PEPTIT 4. KIẾN THỨC HÓA HỌC 12 VÀ MỘT SỐ KỸ NĂNG GIẢI BÀI TẬP 5. Hóa học bấm máy trung học phổ thông 6. Bí kíp nắm trọn kỹ năng Este- Lipit 7. Một số hiện tượng trong cuộc sống thường ngày được phân tích và lý giải bằng chất hóa học