Khả năng và hiện thực. Mối quan hệ biện chứng và ý nghĩa phương pháp luận
I. Khái niệm khả năng và hiện thực
1. Khái niệm:
–Khả nănglà mẫu xuất vạc từ bản chất bên trong sự vật, nó là cái chưa tới, chưa biểu hiện, nhưng sẽ tới, sẽ biểu hiện ra khi có những điều kiện phù hợp hợp.
Bạn đang xem: Khả năng và hiện thực
Ví dụ: Ông X đã gồm sẵn gạch, xi-măng, sắt, thép… Ở đây cókhả năngcủa một ngôi nhà.
–Hiện thựclà những gì hiện có, hiện đang tồn tại thực sự.
Ví dụ: Chiếc xe đạp bạn A đang đi làhiện thực. Suy nghĩ của bạn B về một bộ phimhaycũng làhiện thực.
Do tất cả những gì đang tồn tại thực sự đều được coi làhiện thựcnên ta cần phân biệt:
+Hiện thựckhách quan: đó là thế giớivật chấtđang tồn tại khách quan.
+Hiện thựcchủ quan: Làý thức, tư tưởng đang tồn tại trong mỗi bé người.
Khái niệm hiện thực ở đây không giống với khái niệm hiện thực khách hàng quan. Hiện thực là khái niệm chỉ tất cả những sự vật, hiện tượng vật chất đang tồn tại khách quan trong thực tế với cả những gì đang tồn tại một phương pháp chủ quan trong ý thức của nhỏ người. Còn hiện thực khách quan là khái niệm chỉ những sự vật, hiện tượng vật chất đang tồn tại trong thực tế và độc lập với ý thức của bé người.
Khả năng là loại xuất phân phát từ bản chất bên phía trong sự vật, nó là “cái hiện chưa có”và “sẽ có”, tức là những sự vật được nói tới vào khả năng chưa tồn tại, nhưng bản thân khả năng với tư cách là “cái chưa có”và “sẽ có”, là chiếc để xuất hiện sự vật đó thì lại tồn tại. Như vậy, dấu hiệu căn bản để phân biệt giữa khả năng với hiện thực là ở chỗ khả năng là loại hiện chưa gồm và sẽ có, còn hiện thực là chiếc hiện đang có, đang tồn tại.
Trong sự vật hiện tượng bao gồm nhiều loại khả năng. Gồm khả năng được hình thành vày quy luật vận động nội tại của sự vật quy định gọi là khả năng tất nhiên. Nhưng tất cả khả năng được hình thành cho những tương tác ngẫu nhiên quy định gọi là khả năng ngẫu nhiên. Khả năng tất nhiên lại bao gồm khả năng gần là khả năng đã tất cả đủ hoặc gần đủ những điều kiện cần thiết để biến thành hiện thực, cùng khả năng xa là khả năng chưa đủ những điều kiện cần thiết để biến thành hiện thực, nó còn phải trải qua nhiều giai đoạn vượt độ nữa.
Những ngôi sao trên bầu trời là hiện thực. Bầu trời tất cả sao sáng không là khả năng. (Bức tranh “The Starry Night”, tạm dịch: Đêm đầy sao, của danh họaVincentvanGogh.). Ảnh: Alamy.com.
2. Phân loại khả năng:
Tùy giác độ bọn họ lựa chọn cơ mà có những loại khả năng không giống nhau. Một số loạikhả nănghaygặp như:
–Khả năngthực tế là nhữngkhả năngdo các mối liên hệ tất nhiên quyết định, xuất hiện từ bản chất bên phía trong của sự vật và khi có đầy đủ điều kiện sẽ trở thànhhiện thực.
Ví dụ: trong mỗi hạt thóc cókhả năngthực tế hạt thóc sẽ thành cây lúa.
–Khả nănghình thức,haykhả năngảo,khả năngtrừu tượng là nhữngkhả năngdo những mối liên hệ ngẫu nhiên, quan tiền hệ phía bên ngoài mang đến với chưa có đủ điều kiện để chuyển hóa thànhhiện thực.
Ví dụ:Khả năngcon người trúng sổ xố làkhả năngảo.Khả năngnày biến thànhhiện thựcchỉ là vì ngẫu nhiên, may mắn.
– xung quanh cáckhả năngchính bên trên đây, ta còn tồn tại thể phân loại thành:
+ Từ góc độ xác suất lớnhaynhỏ xảy ra:Khả năngchủ yếu vàkhả năngthứ yếu.
+ Xét theo sự tương quan đến lợi ích của nhỏ người:Khả năngtốt vàkhả năngxấu.
+ khi xét tới sự tương tác giữa các khả năng:Khả năngcùng tồn tại vàkhả năngloại trừ lẫn nhau.
II. Mối quan lại hệ biện chứng giữa khả năng với hiện thực
Theo quan tiền điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng,khả năng với hiện thựccó mối quan liêu hệ biện chứng như sau:
1. Khả năng cùng hiện thực tồn tại vào mối quan hệ chặt chẽ với nhau, không tách bóc rời nhau, luôn chuyển hóa lẫn nhau.
– Sở dĩ như vậy vìhiện thựcđược chuẩn bị bởikhả năng, cònkhả nănghướng tới biến thànhhiện thực.
Trong thực tế, quy trình phát triển đó là quá trình vào đókhả năngbiến thànhhiện thực, cònhiện thựcnày lại sản có mặt nhữngkhả năngmới. Cảkhả năngmới ấy trong những điều kiện phù hợp hợp lại biến thànhhiện thựcmới.
Sự chuyển hóa cứ tiếp diễn mãi như vậy, tạo thành quy trình vô tận.
– Để khả năng biến thành hiện thực cần bao gồm vai trò của những điều kiện khách hàng quan và chủ quan.
Quá trìnhkhả năngbiến thànhhiện thựcchủ yếu là một quá trình khách quan.
Nói “chủ yếu” là vì trong tự nhiên ko phải mọikhả năngđều biến thànhhiện thựcmột cách tự phát.
Ở đây bao gồm thể phân ra 03 trường hợp:
+ Thứ nhất:Loạikhả năngmà điều kiện đển biến bọn chúng thànhhiện thựcchỉ tất cả thể tất cả bằng con đường tự nhiên. Ví dụ: các trường hợp động đất, sóng thần, núi lửa…
+ Thứ hai:Loạikhả năngcó thể biến thànhhiện thựcbằng con đường tự nhiên cũng như nhờ sự tác động của con người. Ví dụ: Để thuyền buồm vượt biển đến đúng cảng A, cần bao gồm gió cùng sự điều khiển của bé người.
+ Thứ ba:Loạikhả năngmà bắt buộc bao gồm sự thâm nhập của bé người để biến thànhhiện thực. Ví dụ: Việc chế tạo ô-tô, ti-vi…
Trong lĩnhxã hội, mặt cạnh những điều kiện khách quan,khả năngmuốn biến thànhhiện thựccòn cần có các điều kiện chủ quan. Đó là hoạt độngthực tiễncủa nhỏ người.Ở đây,khả năngsẽ không bao giờ biến thànhhiện thựcnếu không có sự gia nhập của con người.
Hoạt động bao gồm ý thức của nhỏ người có vai trò rất to lớn lớn trong việc biếnkhả năngthànhhiện thực. Nó gồm thể đẩy cấp tốc hoặc kìm hãm quá trình biến đổikhả năngthànhhiện thực. Nó cũng bao gồm thể điều khiểnkhả năngphát triển theo hướng nàyhaytheo hướng không giống bằng cách tạo ra các điều kiện say đắm ứng.
2. Những khả năng bao gồm thể thuộc tồn tại với nhau.
– cùng trong những điều kiện nhất định, ở cùng một sự vật, có thể tồn tại một sốkhả năngchứ không phải chỉ gồm mộtkhả năng.
Ví dụ: Ông X đã có sẵn gạch, xi-măng, sắt, thép… gồm khả năng xuất hiện một ngôi nhà, đồng thời cũng tất cả khả năng xuất hiện một dòng kho.
– không tính một sốkhả năngvốn gồm ở sự vật vào những điều kiện gồm sẵn như thế nào đó, khi bao gồm thêm những điều kiện mới thì ở sự vật sẽ xuất hiện thêm một hoặc nhiềukhả năngmới.
Đó là do với sự xuất hiện của những điều kiện mới, về thực chất, mộthiện thựcmới phức tạp hơn đã xuất hiện bởi vì sự tác động qua lại giữahiện thựccũ và điều kiện mới. Từ đó tạo nên số tương tác tăng thêm cùng dẫn đến làm cho tăng thêmkhả năngmới.
3. Sự biến đổi của mỗi khả năng.
– Mỗikhả năngkhông phải là không vắt đổi. Nó tăng lênhaygiảm đi tùy thuộc vào sự biến đổi của sự vật trong những điều kiện cụ thể.
Ví dụ:Khả năngdiễn ra biểu tình ở một quốc gia lớnhaythấp là tùy theo mức độ mâu thuẫn giữa người dân với thiết yếu quyền lớnhaythấp.
Do đó, muốn mang đến mộtkhả năngnào đấy phân phát triển biến thànhhiện thựcthì phải tạo đến nó các điều kiện mê say hợp tương ứng.
– Để mộtkhả năngnào đó biến thànhhiện thựcthường cần có không chỉ một điều kiện cơ mà là một tập hợp những điều kiện. Tập hợp đó được gọi là điều kiện cần và đủ, nếu có nó thìkhả năngnhất định biến thànhhiện thực.
Ví dụ: Để biện pháp mạng buôn bản hội chủ nghĩa nổ ra cần một tập hợp các điều kiện sau:
+ Giai cấp thống trị ko thể giữ nguyên sự thống trị dưới dạng cũ nữa.
+ Giai cấp bị trị bị bần thuộc hóa thừa mức bình thường.
+ Tính tích cực của quần bọn chúng tăng lên đáng kể.
+ Giai cấp phương pháp mạng gồm đủ năng lực chỉ đạo, tổ chức những hành động phương pháp mạng mạnh mẽ, đủ sức đậptanchính quyền cũ.
Thiếu một trong số điều kiện trên, phương pháp mạng xã hội chủ nghĩa ko thể nổ ra.
III. Ý nghĩa phương pháp luận
Vì hiện thực là chiếc đang có,đang tồn tại thực sự,nên mọi hoạt động của bé người trước hết phải xuất phân phát từ hiện thực. Nếu chỉ xuất phát từ khả năng (cái chưa có) mà tách rời hiện thực là ảo tưởng.Vì khả năng với hiện thực tồn tại không bóc rời nhau, luôn luôn chuyển hóa lẫn nhau, cho nên, trong hoạt động thực tiễn nếu chúng ta bóc rời khả năng cùng hiện thực sẽ ko thấy được tiềm năng vận động, phân phát triển của sự vật, sẽ không tranh thủ thúc đẩy các điều kiện thích hợp mang đến những khả năng gần trở thành hiện thực.
Trong thuộc một sự vật, cùng một điều kiện không chỉ tồn tại một cơ mà là tồn tại nhiều khả năng. Do vậy, họ phải tìm kiếm được khả năng tốt nhất, khả năng tối ưu nhất, tạo những điều kiện phù hợp hợp để khả năng đó trở thành hiện thực.Khả năng là dòng chưa có, chưa tồn tại thực sự nhưng nó biểu hiện khuynh hướng vận động, phát triển của sự vật trong tương lai. Trong hoạt động thực tiễn, nếu chỉ dựa vào cái mới còn ở dạng khả năng, chưa phải là hiện thực thì sẽ rơi vào ảo tưởng, tuy vậy bọn họ vẫn phải tính đến khả năng để đề ra chủ trương, kế hoạch hoạt động gần kề hợp hơn. Phải phân loại những khả năng như khả năng tất nhiên, khả năng ngẫu nhiên, khả năng gần, khả năng xa v.v.. Từ đó, mới tạo ra được các điều kiện say mê hợp để biến khả năng thành hiện thực, thúc đẩy sự vật phát triển.
Xem thêm: Đáp Án Đề Thi Tuyển Sinh Lớp 10 Môn Toán Hà Tĩnh Năm 2021, Đề Tuyển Sinh Vào Lớp 10 Môn Toán Năm 2021
Trong tự nhiên, quy trình biến đổi khả năng thành hiện thực diễn ra một biện pháp tự phát. Còn trong xóm hội, quá trình khả năng biến đổi thành hiện thực được diễn ra thông qua hoạt động tất cả ý thức của nhỏ người. Điều đó đòi hỏi trong số hoạt động xã hội cần phải phát huy nguồn lực bé người, phát huy tính năng động sáng sủa tạo của mỗi con người để biến khả năng thành hiện thực, thúc đẩy thôn hội phân phát triển.