Truyện ngắn phái nam Cao

cái chết của nhỏ Mực dòng mặt không chơi được Điếu văn Một chuyện Xuvơnia sở hữu nhà từ ngày mẹ bị tiêu diệt Chí Phèo Dì Hảo nhỏ mèo Nghèo Một đám cưới Trăng sáng trẻ em không được nạp năng lượng thịt chó bài học quét nhà Đời thừa một giở no Tư biện pháp mõ tìm Sâm Banh Nỗi truân siêng của khách má hồng Đôi đôi mắt Lão Hạc

Lão Hạc thổi mẫu mồi rơm, châm đóm. Tôi đang thông điếu và bỏ thuốc rồi. Tôi mời lão hút trước. Nhưng lão ko nghe...

Bạn đang xem: Đọc truyện ngắn lão hạc

- Ông giáo hút trước đi.

Lão gửi đóm cho tôi...

- Tôi xin cụ...

Và tôi cố kỉnh lấy đóm, vo viên một điếu. Tôi rít một tương đối xong, thông điếu rồi new đặt vào lòng lão. Lão bỏ thuốc, nhưng không hút vội. Lão cố kỉnh lấy đóm, gạt tàn, và bảo:

- có lẽ rằng tôi phân phối con chó đấy, ông giáo ạ!

Lão đặt xe điếu, hút. Tôi vừa thở khói, vừa gà gà đôi mắt của người say, nhìn lão, nhìn để triển khai ra vẻ để ý đến lời nói của lão kia thôi. Thiệt ra thì trong thâm tâm tôi khôn xiết dửng dưng. Tôi nghe câu ấy vẫn nhàm rồi. Tôi lại biết rằng: lão nói là nói để sở hữu đấy thôi; chẳng bao giờ lão phân phối đâu. Vả lại, có chào bán thật nữa thì đã sao? làm quái gì một nhỏ chó cơ mà lão gồm vẻ do dự quá thế...

Lão hút xong, để xe điếu cuống, xoay ra ngoài, thở khói. Sau đó 1 điếu dung dịch lào, óc bạn ta tê đần độn đi vào một nỗi say đắm nhẹ nhõm. Lão Hạc ngồi lặng lẽ, hưởng chút khoái lạc bé con ấy. Tôi cũng ngồi yên ổn lẽ. Tôi nghĩ mang đến mấy quyển sách quý của tôi. Hồi bị nhỏ xíu nặng ở sài gòn tôi buôn bán gần hết cả áo quần, nhưng lại vẫn ko chịu xuất bán cho ai một quyển. Ốm dậy, tôi về quê, tư trang hành lý chỉ vẻn vẹn có một cái va-ly đựng toàn đa số sách. Ôi gần như quyển sách khôn xiết nâng niu! Tôi sẽ nguyện giữ chúng suốt đời, để lưu lại cái kỷ niệm một thời chăm chỉ, hăng hái và tin cậy đầy những say mê đẹp và cao vọng: những lần mở một quyển ra, còn chưa kịp đọc chiếc nào, tôi sẽ thấy bừng lên trong tim tôi như 1 rạng đông, dòng hình ảnh tuổi nhị mươi vào trẻo, biết yêu cùng biết ghét... Mà lại đời tín đồ ta không chỉ có khổ một lần. Các lần cùng con đường đất sinh nhai, và buôn bán hết rất nhiều thứ rồi, tôi lại phải bán đi một không nhiều sách của tôi. Sau cùng chỉ với có năm quyển, tôi độc nhất vô nhị định, mặc dù có phải bị tiêu diệt cũng không chịu đựng bán. Ấy núm mà tôi cũng bán! Mới cách đây có rộng một mon thôi, đứa con nhỏ tuổi của tôi bị bệnh lỵ ngay sát kiệt sức... Không! Lão Hạc ơi! Ta bao gồm quyền giữ mang đến ta một tí gì đâu? Lão quý nhỏ chó quà của lão đang thấm vào đâu cùng với tôi quý năm cuốn sách của tôi...

Tôi nghĩ về thầm trong bụng thế. Còn lão Hạc, lão nghĩ gì? Đột nhiên lão bảo tôi:

- Này! Thằng con cháu nhà tôi, đến một năm nay, chẳng có giấy má gì đấy, ông giáo ạ!

À! hoá ra lão đã nghĩ đến thằng con lão. Nó đi cao su thiên nhiên năm sáu năm rồi. Hồi tôi bắt đầu về, nó đã không còn một hạn công-ta. Lão Hạc, lấy thư của nó sang, mượn tôi xem. Dẫu vậy nó xin đăng thêm một hạn nữa... Lão vội cắt nghĩa cho tôi hiểu vì sao lão đang thủ thỉ con chó, lại nhảy đầm vọt sang trọng chuyện thằng bé như vậy:

- bé chó là của cháu nó cài đặt đấy chứ!... Nó download về nuôi, định để cho lúc cưới bà xã thì thịt thịt...

Ấy! Sự đời lại cứ thường như vậy đấy. Bạn ta đã định rồi chẳng lúc nào người ta làm được. Nhì đứa mê nhau lắm. Bố mẹ đứa đàn bà biết vậy, yêu cầu cũng chấp thuận gả. Nhưng họ thách nặng quá: nguyên chi phí mặt nên một trăm đồng bạc, lại còn cau, còn rượu... Cả cưới nữa thì mất mang lại cứng hai trăm bạc. Lão Hạc không ngại được. Ý thằng con lão, thì nó hy vọng bán vườn, thế lo cho bởi được. Tuy nhiên lão cấm đoán bán. Ai lại bán vườn đi mà lấy vợ? Vả lại bán vườn đi, thì cưới vk về, sống đâu? cùng với lại, nói cho cùng nữa, trường hợp đằng công ty gái chúng ta cứ nhất quyết đòi như vậy, thì dẫu có cung cấp vườn đi cũng không đủ cưới. Lão Hạc biết vậy đấy, tuy thế cũng không dám xẵng. Lão tìm kiếm lời lẽ giảng giải cho đàn ông hiểu. Lão khuyên răn nó hãy dằn lòng quăng quật đám này, nhằm rồi nuốm lại không nhiều lâu, xem tất cả đám làm sao khác nhưng mà nhẹ tiền hơn đang liệu; chẳng mang đứa này thì rước đứa khác; xã này đã chết hết đàn bà đâu mà sợ?... Lạy trời lạy đất! Nó cũng chính là thằng khá, nó thấy ba nói thay thì nó thôi ngay, nó không đả động tới sự việc cưới xin nữa. Tuy thế nó dường như buồn. Với lão biết nó vẫn theo đuổi bé kia mãi. Lão thương con lắm. Nhưng mà biết làm thế nào được?... Tháng mười năm ấy, bé kia đi mang chồng; nó lấy nam nhi một ông phó lý, nhà có của. Thằng con lão sinh phẫn chí. Tức thì mấy hôm sau, nó ra tỉnh cho sở mộ phu, gửi thẻ, ký kết giấy xin đi làm đồn điền cao su...

Lão rân rấn nước mắt, bảo tôi:

- trước khi đi, nó còn mang lại tôi ba đồng bạc, ông giáo ạ! chưa bao giờ nó gởi thẻ xong, vay mượn trước được mấy đồng, mà đem lại cho tôi bố đồng. Nó đưa đến tôi ba đồng nhưng bảo: “Con biếu thầy cha đồng nhằm thỉnh thoảng thầy ăn quà; xưa nay con ở trong nhà mãi cũng không nuôi được bữa nào, thì nhỏ đi cũng chẳng yêu cầu lo; thầy bòn vườn khu đất với có tác dụng thuê làm mướn thêm cho những người ta thế nào cũng đủ ăn; con đi chuyến này chũm chí làm ăn, bao giờ có bội bạc trăm con mới về, không có tiền, sống khổ sống sở ở chiếc làng này, nhục lắm!...”. Tôi chỉ còn biết khóc, chứ còn biết làm sao được nữa? Thẻ của nó, tín đồ ta giữ. Hình của nó, tín đồ ta chụp rồi. Này lại đã rước tiền của fan ta. Nó là bạn của người ta rồi, chứ đâu còn là con tôi?...

*

* *

Lão Hạc ơi! hiện giờ thì tôi hiểu nguyên nhân lão không thích bán con chó vàng của lão. Lão chỉ với một mình nó để gia công khuây. Vk lão bị tiêu diệt rồi. Nhỏ lão đi bằn bặt. Già rồi nhưng mà ngày tương tự như đêm, chỉ thui thủi 1 mình thì ai nhưng chả yêu cầu buồn? số đông lúc buồn, tất cả con chó làm các bạn thì cũng đỡ bi thiết một chút. Lão hotline nó là cậu xoàn như một bà đơn lẻ gọi người con cầu tự. Thỉnh thoảng không tồn tại việc gì làm, lão lại bắt rận cho nó hay đem nó ra ao tắm. Lão mang lại nó ăn cơm trong một chiếc bát như một đơn vị giàu. Lão ăn gì lão cũng phân tách cho nó thuộc ăn. Số đông buổi tối, lúc lão uống rượu, thì nó ngồi ở dưới chân. Lão cứ nhắm vài miếng lại gắp mang đến nó một miếng như tín đồ ta gắp thức nạp năng lượng cho con trẻ. Rồi lão chửi yêu thương nó, lão nói cùng với nó như nói với một đứa cháu bé nhỏ về cha nó. Lão bảo nó cố kỉnh này:

- Cậu tất cả nhớ bố cậu không? Hả cậu Vàng? bố cậu thọ lắm không có thư về. Cha cậu đi chắc hẳn rằng được đến ba năm rồi đấy... Hơn tía năm... Tất cả đến ngót tư năm... Không biết cuối năm nay bố cậu bao gồm về không? Nó mà về, nó cưới vợ, thì nó thịt cậu. Liệu hồn cậu đấy!

Con chó vẫn hếch mõm lên nhìn, chẳng lộ một vẻ gì; lão lừ ánh mắt trừng trừng vào mắt nó, to tiếng dọa:

- Nó thịt mày đấy! Mày có biết không? Ông mang đến thì vứt bố!

Con chó tưởng chủ mắng, vẫy đuôi mừng, để lấy lại lòng chủ. Lão Hạc nạt to ra thêm nữa:

- Mừng à? Vẫy đuôi à? Vẫy đuôi thì cũng giết! cho cậu chết!

Thấy lão sừng sộ quá, nhỏ chó vừa vẫy đuôi, vừa chực lảng. Tuy thế lão vội vắt lấy nó, ôm đầu nó, đập nhè nhẹ vào sống lưng nó và dấu dí:

- À không! À không! Không giết mổ cậu kim cương đâu nhỉ!... Cậu quà của ông ngoan lắm! Ông quán triệt giết... Ông nhằm cậu kim cương ông nuôi...

Lão buông nó ra để nhấc chén, kẹ lên môi uống. Lão ngẩn phương diện ra một chút, rồi bỗng nhiên thở dài. Rồi lão lầm bầm tính. Đấy là lão tính chi phí bòn vườn của con...

Sau khi thằng bé đi, lão từ bỏ hỏi rằng: “Cái sân vườn là của bé ta. Hồi còn mồ ma bà mẹ nó, bà mẹ nó cố kỉnh thắt lưng buộc bụng, dè sẻn mãi, mới để ra được năm mươi đồng bạc tình tậu. Hồi ấy, đều thức còn thấp cả... Của người mẹ nó tậu, thì nó hưởng. Lớp trước nó đòi bán, ta quán triệt bán là ta bao gồm ý giữ mang đến nó, chứ bao gồm phải giữ để ta ăn đâu? Nó không tồn tại tiền cưới vợ, phẫn chí cách ra đi, thì đến lúc tất cả tiền để lấy vợ, new chịu về. Ta bòn sân vườn của nó, cũng bắt buộc để ra mang đến nó; cho lúc nó về, nếu nó không đủ tiền cưới vợ thì ta tiếp tế với nó, nếu nó bao gồm đủ tiền cưới vợ, thì ta đến vợ ông xã nó để có chút vốn cơ mà làm ăn...”. Lão từ bảo lão như thế, cùng lão làm cho đúng như thế. Lão làm thuê kiếm ăn. Hoa lợi của căn vườn được bao nhiêu, lão để riêng ra. Lão chắn chắn mẩm nỗ lực nào đến lúc bé lão về, lão cũng có thể có được một trăm đồng bạc...

Lão lắc đầu chán nản, bảo tôi:

- Ấy cố gắng mà hiện thời hết nhẵn, ông giáo ạ! Tôi chỉ gầy có một trận đấy thôi. Một trận đúng nhì tháng, mười tám ngày, ông giáo ạ! hai tháng mười tám ngày đã không tạo sự được một xu, lại còn thuốc, lại còn ăn... Ông thử tính ra xem từng nào tiền vào đấy?...

Sau trận ốm, lão yếu tín đồ đi gớm lắm. Những các bước nặng không làm được nữa. Xã mất vè sợi, nghề vải vóc đảnh phải bỏ. Đàn bà nhàn rỗi nhiều. Còn tí việc nhẹ nào, chúng ta tranh nhau làm mất cả. Lão Hạc không tồn tại việc. Rồi lại bão. Hoa mầu bị phá sạch sẽ sành sanh. Từ ngày bão đến nay, vườn cửa lão chưa có một tí gì bán. Gạo thì cứ kém mãi đi. Một lão cùng với một nhỏ chó mỗi ngày ba hào gạo, nhưng gia sự vẫn còn đấy đói deo đói dắt...

- té ra cậu đá quý cậu ấy ăn khỏe hơn cả tôi ông giáo ạ. Mỗi ngày cậu ấy ăn uống thế, bỏ rẻ cũng mất hào rưỡi, hai hào đấy. Cứ mãi vắt này thì tôi mang tiền đâu mà lại nuôi được? Mà mang lại cậu ấy không nên ăn thì cậu ấy gày đi, cung cấp hụt tiền, bao gồm phải hoài không? hiện nay cậu ấy khủng trùng trục, sở hữu đắt, fan ta cũng thích...

Lão ngắt lại một chút, rồi tắc lưỡi:

- Thôi thì chào bán phắt đi! Đỡ được đồng nào, tốt đồng ấy. Hiện nay tiêu một xu cũng chính là tiêu vào tài chánh cháu. Tiêu lắm chỉ bị tiêu diệt nó. Tôi hiện thời có làm gì được đâu?

*

* *

Hôm sau lão Hạc sang bên tôi. Vừa thấy tôi, lão báo ngay:

- Cậu Vàng bỏ xác rồi, ông giáo ạ!

- Cụ cung cấp rồi?

- chào bán rồi? họ vừa bắt xong.

Lão cố tạo sự vẻ vui vẻ. Nhưng lại trông lão mỉm cười như mếu và hai con mắt lão ầng ậng nước, tôi mong mỏi ôm choàng lấy lão cơ mà òa lên khóc. Hiện giờ thì tôi ko xót năm quyển sách của tớ quá như lúc trước nữa. Tôi chỉ ái ngại mang lại lão Hạc. Tôi hỏi cho tất cả chuyện:

- thay nó mang lại bắt à?

Mặt lão đột nhiên co dúm lại. Mọi vết nhăn xô lại cùng với nhau, ép trộn nước mắt rã ra. Mẫu đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như nhỏ nít. Lão hu hu khóc...

- Khốn nạn... Ông giáo ơi! Nó có biết gì đâu! Nó thấy tôi điện thoại tư vấn về thì chạy ngay về, vẫy đuôi mừng. Tôi mang đến nó ăn cơm. Nó đang nạp năng lượng thì thằng Mục nấp vào nhà, ngay phía sau nó, tóm lấy hai cẳng sau nó dốc ngược nó lên. Cứ nuốm là thằng Mục với thằng Xiên, nhì thằng bọn chúng nó chỉ loay hoay một lúc sẽ trói chặt cả tứ chân nó lại. Bấy giờ cu cậu mới biết là cu cậu chết! Này! Ông giáo ạ! chiếc giống nó cũng khôn! Nó cứ có tác dụng in như nó trách tôi; nó kêu ư ử, nhìn tôi như mong bảo tôi rằng: “A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão như vậy mà lão xử cùng với tôi như thế này?”. Té ra tôi già bởi này tuổi đầu rồi còn gạt gẫm một bé chó, nó bất ngờ tôi nỡ trọng tâm lừa nó!

Tôi yên ủi lão:

- cố gắng cứ tưởng cầm cố đấy chứ nó chả hiểu đâu! Vả lại ai nuôi chó mà lại chả phân phối hay giết mổ thịt? Ta giết mổ nó chính là hóa kiếp cho nó đấy, hóa kiếp làm cho nó có tác dụng kiếp khác.

Lão chua chát bảo:

- Ông giáo nói phải! Kiếp nhỏ chó là kiếp khổ thì ta hóa kiếp cho nó nhằm nó làm kiếp người, hoạ may có vui lòng hơn một chút... Kiếp fan như kiếp tôi chẳng hạn!...

Tôi bùi ngùi nhìn lão bảo:

- Kiếp người nào cũng thế thôi, cố ạ! cố tưởng tôi vui miệng hơn chăng?

- cố kỉnh thì lưỡng lự nếu kiếp bạn cũng khổ nốt thì ta nên làm những gì cho thiệt sướng?

Lão cười và ho sòng sọc. Tôi gắng lấy chiếc vai bé của lão, ôn tồn bảo:

- Chẳng kiếp gì vui mắt thật, nhưng gồm cái này là sung sướng: bây giờ cụ ngồi xuống phản nghịch này chơi, tôi đi luộc mấy củ khoai lang, làm bếp một ấm nước chè tươi thiệt đặc; ông con mình ăn khoai, uống nước chè, rồi hút thuốc lào... Nuốm là sướng.

- Vâng! Ông giáo dạy phải! Đối với chúng mình thì cầm là sung sướng.

Lão nói xong xuôi lại cười gửi đà. Tiếng cười gượng mà lại nghe đã hiền lành lại. Tôi phấn kích bảo:

- thế là được, chứ gì? Vậy ráng ngồi xuống đây, tôi đi luộc khoai, nấu ăn nước.

- Nói chơi thế, chứ ông giáo mang lại để khi khác?...

- bài toán gì còn buộc phải chờ lúc khác?... Không lúc nào nên hoãn sự vui mắt lại. Nạm cứ ngồi xuống đây! Tôi làm cấp tốc lắm...

- Đã biết, nhưng mà tôi còn mong muốn nhờ ông một việc...

Mặt lão nghiêm túc lại...

- việc gì thế, cụ?

- Ông giáo để tôi nói... Nó tương đối dài loại một tí.

- Vâng, thế nói.

- Nó ráng này, ông giáo ạ!

Và lão kể. Lão kể nhỏ nhẹ cùng dài mẫu thật. Tuy nhiên đại khái hoàn toàn có thể rút vào nhị việc. Việc thứ nhất: Lão thì già, bé đi vắng, vả lại nó cũng còn đần lắm, nếu không có người trông nom đến thì cực nhọc mà giữ được vườn cửa đất để làm ăn sinh hoạt làng này. Tôi là tín đồ nhiều chữ nghĩa, các lý luận, người ta né nể, vậy lão mong mỏi nhờ tôi đến lão gửi ba sào vườn của thằng bé lão, lão viết văn trường đoản cú nhượng mang đến tôi để không ai còn tơ tưởng nhòm ngó đến; lúc nào con lão về thì nó đã nhận sân vườn làm, mà lại văn từ cứ nhằm tên tôi cũng được, để gắng để tôi trông coi cho nó... Việc thứ hai: Lão già yếu đuối lắm rồi, lừng khừng sống bị tiêu diệt lúc nào: con không tồn tại nhà, lỡ chết ngần ngừ ai đứng ra lo cho được; để phiền đến hàng làng thì chết không nhắm mắt: lão còn được hăm nhăm đồng bội nghĩa với năm đồng vừa buôn bán chó là cha mươi đồng bạc, muốn gửi tôi để lỡ tất cả chết thì tôi lấy ra, nói với hàng xóm giúp, call là của lão gồm tí chút, còn bao nhiêu đành nhờ hàng buôn bản cả...

Tôi nhảy cười bảo lão:

- Sao cố gắng lo xa thừa thế? cầm cố còn khỏe lắm, chưa chết đâu cơ mà sợ! nạm cứ nhằm tiền ấy mà ăn, lúc bị tiêu diệt hãy hay! Tội gì hiện giờ nhịn đói mà lại tiền nhằm lại?

- Không, ông giáo ạ! Ăn mãi hết đi thì cho tới lúc bị tiêu diệt lấy gì mà lại lo liệu? Đã dù rằng là thế, cơ mà tôi bòn vườn của nó bao nhiêu, tiêu không còn cả. Nó vợ con chưa có. Ngộ nó không lấy gì lo được, lại buôn bán vườn thì sao?... Tôi cắm rơm, cắn cỏ tôi lạy ông giáo! Ông giáo gồm nghĩ chiếc tình tôi già nua tuổi tác mà thương thì ông giáo cứ mang lại tôi gửi.

Thấy lão nài mãi, tôi đành dấn vậy. Cơ hội lão ra về, tôi còn hỏi:

- gồm đồng nào, chũm nhặt nhạnh đưa mang đến tôi cả thì nuốm lấy gì mà ăn?

Lão cười cợt nhạt bảo:

- Được ạ! Tôi đang liệu đâu vào đấy... Nuốm nào rồi cũng xong.

Luôn mấy hôm, tôi thấy lão Hạc chỉ ăn uống khoai. Rồi thì khoai cũng hết. Ban đầu từ đấy, lão chế tạo được món gì, nạp năng lượng món ấy. Hôm thì lão ăn uống củ chuối, hôm thì lão nạp năng lượng sung luộc, hôm thì ăn rau má, cùng với thỉnh thoảng một vài ba củ ráy, tuyệt bữa trai, bữa ốc. Tôi nói chuyện lão với bà xã tôi. Thị gạt phắt đi:

- đến lão chết! Ai bảo lão tất cả tiền mà chịu khổ! Lão làm cho lão khổ chứ ai làm lão khổ! nhà mình vui vẻ gì mà lại giúp lão? chủ yếu con mình cũng đói...

Chao ôi! Đối với những người ở xung quanh ta, nếu như ta không cố kỉnh tìm mà hiểu họ, thì ta chỉ thấy họ ngớ ngẩn dở, ngớ ngẩn ngốc, xấu tiện, xấu xa, bỉ ổi... Toàn mọi cớ khiến cho ta tàn nhẫn; không lúc nào ta thấy họ là những người đáng thương: không lúc nào ta thương... Vợ tôi ko ác, nhưng lại thị khổ thừa rồi. Một fan đau chân có những lúc nào quên được chiếc chân đau của mình để nghĩ đến một chiếc gì không giống đâu? Khi bạn ta khổ thừa thì bạn ta chẳng còn nghĩ gì đến ai được nữa. Cái bạn dạng tính tốt của người ta bị đầy đủ nỗi lo lắng, bi thiết đau ích kỷ bít lấp mất. Tôi biết vậy, cần tôi chỉ bi quan chứ không nỡ giận. Tôi giấu giếm vợ tôi, thỉnh thoảng giúp ngấm ngầm lão Hạc. Nhưng ngoài ra lão cũng biết vk tôi ko ưng giúp lão. Lão phủ nhận tất cả những chiếc gì tôi mang đến lão. Lão từ chối một cách gần như là hách dịch. Và lão cứ xa tôi dần dần dần...

Lão thiếu hiểu biết nhiều tôi, tôi nghĩ về vậy, cùng tôi càng ảm đạm lắm. Những người dân nghèo những tự ái vẫn thường xuyên như thế. Họ dễ dàng tủi thân nên rất thú vị chạnh lòng. Ta khó khăn mà ở cho vừa khéo ý họ... Một hôm, tôi phàn nàn về việc ấy với binh Tư. Binh Tư là 1 trong những người nhẵn giềng khác của tôi: Hắn có tác dụng nghề ăn trộm nên vốn ko ưa lão Hạc cũng chính vì lão lương thiện quá. Hắn bĩu môi cùng bảo:

- Lão làm bộ đây! thật ra thì lão chỉ trung khu ngẩm thế, mà lại cũng ra phết chứ chả vừa đâu. Lão vừa xin tôi một ít bả chó...

Tôi trố to song mắt, ngạc nhiên. Hắn thì thầm:

- Lão bảo gồm con chó công ty nào cứ mang đến vườn đơn vị lão... Lão định mang đến nó xơi một bữa. Nếu như trúng, lão với tôi uống rượu.

Hỡi ơi lão Hạc! Thì ra cho lúc thuộc lão cũng có thể làm liều như ai hết. Một người như vậy ấy!... Một tín đồ đã khóc vì chưng trót lừa một bé chó!... Một tín đồ nhịn ăn để tiền lại có tác dụng ma, bởi không muốn liên lụy đến hàng xóm, trơn giềng... Con người đáng kính ấy hiện thời cũng theo gót binh Tư để sở hữu ăn ư? cuộc đời quả thật cứ một ngày 1 thêm xứng đáng buồn...

Xem thêm: Việt Nam Nghĩa Là Gì ? Quốc Hiệu Việt Nam Qua Các Thời Đại

*

* *

Không! Cuộc đời chưa hẳn đã đáng buồn, hay vẫn đáng bi lụy nhưng lại đáng bi thảm theo một nghĩa khác. Tôi trong nhà binh bốn về được một thời gian lâu thì thấy các tiếng bừa bãi ở mặt nhà lão Hạc. Tôi mải kiểu mẫu chạy sang. Mấy fan hàng xóm đến trước tôi đang xôn xao sinh sống trong nhà. Tôi xồng xộc chạy vào. Lão Hạc vẫn vật vã ngơi nghỉ trên giường, đầu tóc rũ rượi, áo xống xộc xệch, nhị mắt long sòng sọc. Lão tru tréo, bọt bong bóng mép sùi ra, khắp người chốc chốc lại bị giật bạo phổi một cái, nẩy lên. Hai người đàn ông lực lưỡng bắt buộc ngồi đè lên trên người lão. Lão đồ vật vã mang đến hai giờ đồng hồ đeo tay rồi mới chết. Chết choc thật là dữ dội. Chẳng ai phát âm lão chết vì bị bệnh gì mà gian khổ và bất thình lình như vậy. Chỉ có tôi cùng với binh tư hiểu. Dẫu vậy nói ra làm cái gi nữa! Lão Hạc ơi! Lão hãy im lòng cơ mà nhắm mắt! Lão chớ lo gì cho dòng vườn của lão. Tôi sẽ cố gắng giữ gìn mang lại lão. Đến khi con trai lão về, tôi vẫn trao lại mang đến hắn và bảo hắn: “Đây là cái vườn mà ông vắt thân xuất hiện anh đã gắng để lại đến anh trọn vẹn: thế thà chết chứ không chịu bán đi một sào...”.